کفایت ارائه پذیرش یک مقاله علمی برای اخذ مجوز دفاع دکتری

یعقوب فتح‌اللهی معاون پژوهش و آموزش دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، در رابطه با انتقاد دانشجویان از ارائه مقاله ISI جهت فارغ‌التحصیلی گفت: مطابق مقررات، ارائه پذیرش یک مقاله علمی ـ پژوهشی برای اخذ مجوز دفاع از رساله دانشجویان دکتری کفایت می‌کند البته دانشگاه‌ها به منظور حفظ کیفیت می‌توانند برنامه‌های خاصی داشته باشند.

وی افزود: دانشگاه‌ها نیز به منظور حفظ کیفیت، برنامه‌هایی چون امتیازدهی به پروانه ثبت اختراعات، طرح‌های تحقیقاتی تقاضا محور و کاربردی، ارزیابی دانش فنی، انتشار مقاله علمی پژوهشی در مجلات معتبر با اشاعه بین‌المللی و کتاب  را مدنظر قرار داده‌اند.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: تأکید شده است در مقطع تحصیلات تکمیلی به منظور حفظ مقام علمی کشور در محافل بین‌المللی، مقالات علمی ناب و وزینی در مجلات معتبر و با کیفیت  بین‌المللی منتشر شود تا سهم جمهوری اسلامی در پیشرفت علم و فناوری در سطح جهان حفظ و گسترش یابد. البته این یک تکلیف انقلابی برای سربازان و افسران جنگ نرم تلقی می شود.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به اینکه دانشجویان دکتری می توانند با نوشتن یک مقاله علمی ـ پژوهشی از رساله خود دفاع کنند، خاطرنشان کرد: بعضی از گروه‌ها و دپارتمان‌ها از ابتدا به دانشجویان دکتری اعلام می‌کنند چنانچه می‌خواهند در این دانشگاه ثبت نام و به تحصیل ادامه دهند و با عنوان این دانشگاه دانش آموخته شوند، باید استانداردهای این دانشگاه را تحقق ببخشند.

فتح اللهی ادامه داد: نظام ارزیابی و ممیزی شایستگی و کیفیت دانش آموختگان تحصیلات تکمیلی از یک ساختار کاملا آکادمیک تبعیت می‌کند و تعداد مقاله تنها ملاک و معیار برای این امر پراهمیت و سرنوشت ساز نیست. در این نظام ارزیابی دانشمندان و خبرگان هر شاخه تخصصی قضاوت و داوری علمی را به عهده دارند.

وی گفت: ممکن است یک رساله‌ای بدون اینکه مقاله‌ای از آن استخراج شود انقدر ضمن ممیزی و ارزیابی تخصصی توسط خبرگان و دانشمندان با کیفیت بالا تشخیص داده شود که برای دانش آموختگی کفایت کند اما در نقطه مقابل ممکن است یک فرد تعداد زیادی مقاله منتشر کرده باشد اما رساله اش هنگام ممیزی و ارزیابی برای دانش آموختگی کفایت لازم را نداشته باشد.

فتح‌اللهی تأکید کرد:گلوگاه مقاله نیست؛ گلوگاه کیفیت علمی فرد است که هیأت داوران باید با بررسی‌های لازم در مورد دانش آموختگی فرد تصمیم‌گیری کنند.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تربیت مدرس گفت: به عنوان مثال فردی که می‌خواهد درجه اجتهاد از حوزه علمیه قم دریافت کند، باید قوانین و نظام حاکم بر آنجا را رعایت کند تا بتواند به درجه اجتهاد برسد. بنابراین دانشجویان نیز برای اینکه بتوانند درجه اجتهاد در رشته تخصصی خود را دریافت کنند، باید در قالب نظام ارزیابی و ممیزی دانشگاه محل تحصیل کیفیت لازم را کسب کنند.

فتح‌اللهی خاطرنشان کرد: ما به جای اینکه به مسائل اصلی بپردازیم به مسائل حاشیه‌ای توجه می‌کنیم و همین امر مسیر دانشگاه‌ها را منحرف می‌کند.

وی گفت: یک تولیدکننده یخچال برای آنکه یخچال تولیدی خود را به بازار جهانی ارائه کند باید از چندین مؤسسه گواهینامه معتبر دریافت کند و این گواهی‌ها را کاغذبازی نداند. چرا که این گواهی‌ها بر کار کارشناسانه موسسات صادر کننده گواهی مبتنی است و بر کیفیت کالا دلالت می کند. لذا یک داوطلب  دکتری تخصصی هم وقتی برای ورود به دانشگاه تصمیممی‌گیرد، باید نظام و مقررات حاکم بر کیفیت دوره دکتری چون طی کردن دروس و شرکت در آزمون جامع را قبول کند. در غیر این صورت نباید فرد وارد این وادی شود. استاد باید با برگزاری آزمون جامع مطمئن شود فرد صلاحیت و شایستگی  لازم را کسب کرده است.

فتح‌اللهی گفت:‌اگر از طرف دانشگاه ها به فردی مدرک دکتری اعطا شود آنها نیز از موسسات دولتی و غیردولتی انتظار شغل ویژه دارند. بنابراین نمی‌توان راحت از کنار شرایط  علمی و تخصصی دانش آموختگی دوره دکتری گذشت. موسسات باید از نحوه دانش آموختگی فرد و اینکه شرایط لازم و مهارت‌های کافی برای انجام یک شغل را داشته باشد مطمئن شوند که این موضوع نیازمند مهارت‌سنجی، دانش‌سنجی و پژوهش‌سنجی است.