اجرای آیین‌ نامه جامع پژوهانه در سال ۱۴۰۳

معاون پژوهشی وزیر علوم در مورد کاهش تعداد پژوهشگران پر استناد ایران در دو سال گذشته گفت: برخی مسائل مرتبط با این موضوع به عهده وزارت علوم است ولی برخی دیگر از شاخص‌ها از دست ما خارج است؛ برای مثال بخشی از موضوع افزایش همکاری‌های بین‌المللی پژوهشگران را وزارت علوم بر عهده دارد؛ ولی همه این موضوع به عهده وزارت علوم نیست. همچنین در مورد موضوع بودجه و … نیز به همین‌گونه است.

وی در مورد سیاست‌های حمایتی وزارت علوم از پژوهشگران، گفت: سیاست‌ها و حمایت‌های ما در این جهت بوده است که به پژوهشگران پر استناد، یک درصد برتر و دو درصد برتر توجه داشته باشیم. البته این‌گونه هم نیست که بگوییم می‌خواهیم یک پژوهشگر، یک درصد برتر شود؛ بلکه سیاست‌های ما به گونه‌ای است که خروجی سیاست‌های ما منجر به پژوهشگران یک درصد، دو درصد و پر استناد می‌شود.

پیمان صالحی، معاون پژوهشی وزیر علوم ادامه داد: سیاست‌های ما طوری است که به دانشمندانی که در حوزه تولید علم فعالیت برجسته‌ای دارند، نگاه ویژه داشته باشیم. این نگاه همیشه بوده است و تنها مختص وزارت علوم نیست. برای مثال ما «سرآمدان علمی» را نیز داریم که از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انتخاب می‌شوند و افرادی هستند که در حوزه‌های خاص، فعالیت‌های ویژه دارند؛ بنابراین سیاست‌های ما در این جهت قرار دارد.

صالحی همچنین اظهار کرد: ما در وزارت علوم در بخش‌هایی که دست ما بوده، سعی خود را کرده‌ایم که از پژوهشگران حمایت کنیم. در آیین‌نامه‌هایی که در آینده ابلاغ خواهد شد (آیین‌نامه جامع پژوهانه) نیز به این موضوع توجه داشته‌ایم. پرداخت گرنت ویژه به برخی پژوهشگران خاص و همچنین جهت‌گیری آیین‌نامه پایه تشویقی، آیین‌نامه ارتقا و … نیز این موضوع مورد توجه قرار گرفته است. سیاست‌های ما به این سمت بوده که پژوهشگران برجسته کشور را حمایت کنیم و تعداد دانشمندان برجسته را افزایش دهیم.

وی افزود: همچنین بخشی از پژوهشگران برجسته کشور نیز پژوهشگران یک درصد برتر و دو درصد برتر هستند که ما در سال‌های اخیر در این بخش رشد خوبی داشتیم.

معاون پژوهشی وزارت علوم به تغییر سیاست‌های شرکت کلاریوت که فهرست پژوهشگران پر استناد دنیا را منتشر می‌کند، اشاره کرد و گفت: سیاست‌های شرکت کلاریویت در سال ۲۰۲۳ تغییراتی داشته است. سال گذشته حدود ۷ هزار و ۲۰۰ پژوهشگر پر استناد از سراسر جهان در این فهرست قرار داشته‌اند ولی امسال تعداد این پژوهشگران به حدود ۶ هزار و ۸۰۰ نفر رسیده است؛ این موضوع نشان می‌دهد که کل پژوهشگران پراستناد دنیا کاهش داشته است.

صالحی در پاسخ به این سوال که آیا بررسی انجام شده که کاهش تعداد پژوهشگران پر استناد ایران در نتیجه سیاست‌های اخیر شرکت کلاریویت در راستای حذف پژوهشگران بیش از حد پرکار و دارای استنادهای غیرعادی از فهرست پژوهشگران پر استناد است یا خیر؟ گفت: هنوز بررسی در این زمینه انجام نشده است و این پیشنهاد خوبی است که این موضوع را بررسی کنیم.

*آیین‌نامه جامع پژوهانه در ۱۴۰۳ اجرایی می‌شود

معاون پژوهشی وزیر علوم در مورد آیین‌نامه جامع پژوهانه که از سال آینده اجرایی خواهد شد، توضیح داد: آیین‌نامه جامع پژوهانه، تنها یک آیین‌نامه پژوهشی نیست؛ بلکه هر فردی که فعالیت ارزشمندی در دانشگاه انجام دهد، در حوزه‌های مختلف فرهنگی، ورزشی، پژوهشی، فناوری، دانشجویی و … در قالب گرنت و پژوهانه تشویق می‌شود.

وی توضیح داد: فعالیت‌های انجام‌شده امتیازدهی شده و امتیازات تبدیل به گرنت خواهند شد. هر دانشگاه به ازای یک امتیاز یک مبلغی گرنت در نظر می‌گیرد. مثلاً یک دانشگاه عنوان می‌کند که به ازای هر امتیاز، ۵۰۰ هزار تومان گرنت پرداخت می‌کند. در این آیین‌نامه مشخص شده هر فعالیتی چند امتیاز دارد.

صالحی خاطرنشان کرد: اجرای آیین‌نامه جامع پژوهانه از سال ۱۴۰۳ الزامی است. الان در هیئت امنای دانشگاه‌ها مصوب شده است و اقدامات قانونی آن انجام شده است. همچنین در برنامه هفتم توسعه نیز جای گرفته است.