تقاضا محورشدن پایان‌نامه‌ها در صورت تغییر روند پذیرش مقطع دکتری

سعید سهراب‌پور استاد دانشگاه شریف در گفتگو با خبرگزاری دانشجو، درباره مسئله تقاضامحور بودن پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویی گفت: رشته بنده مهندسی است؛ به همین منظور می‌‍توانم در مورد رشته‌های مهندسی اظهار نظر کنم، صنعت در گذشته خیلی کم به سمت دانشگاه می‌آمد، زیرا به راحتی محصولات مورد نیاز خود را از خارج کشور به دست می‌آورد، خوشبختانه به خاطر تحریم، صنعت چاره‌ای ندارد به جز این که به سمت دانشگاه بیاید و از توانمندی‌های آن استفاده کند.

وی ادامه داد: اکنون میزان رشد رجوع صنعت به دانشگاه با گذشته اصلا قابل مقایسه نیست و ما این موضوع را به فال نیک می‌گیریم در گذشته صنعت به راحتی به واردات کالا و محصولات مورد نیاز خود می‌پرداخت؛ اما اکنون از سر ناچاری به سمت دانشگاه آمده‌اند که خوشبختانه پاسخ نیز گرفته‌‍اند؛ به طوری که درحال حاضر بسیاری از مشکلات صنعتی توسط دانشگاه‌ها رفع می‌شود.

استاد دانشگاه شریف اظهار کرد: در مسائل اجتماعی نیز موسسات به سراغ دانشگاه‌ها می‌آیند و اساتید دانشگاهی با پروژه به مطالعه مسائل آن‌ها می‌پردازند؛ اما این موضوع باید افزایش یابد. بنده معتقد هستم دانشگاه خوب دانشگاهی است که نیرو‌ی درجه یک تربیت کند و به کار تحقیقاتی بپردازد و در مرحله سوم مسائل کشور را حل کند؛ البته این موضوع نیازمند مراجعه به آن است.

سهراب‌پور افزود: در خارج از کشور شرکت‌های صنعتی بزرگ در جلسات دفاع دانشجویان فوق لیسانس و دکتری شرکت می‌کنند تا اگر مسئله دانشجویان مشکل آن‌ها بود به سرعت آن دانشجو را در صنعت خود داخل کنند؛ اما این موضوع در ایران بسیار کم است. البته اکنون تا حدودی افزایش یافته است؛ نمونه بارز آن را شما می‌توانید در مسائل نظامی که از بعد انقلاب اسلامی در تحریم آن قرار گرفته‌ایم، مشاهده کنید، البته در ابتدا شک داشتند که دانشگاه می‌تواند مسائل آن‌ها را حل کند، اما کم کم متوجه شدند که دانشگاه به مسائل آن‌ها پاسخ می‌دهد؛ بنابراین مشتری دائم دانشگاه‌ها شدند.

وی ادامه داد: در گذشته تنها دانشگاه‌ها به رفع مشکلات می‌پرداختند؛ اما اکنون محصولات دانشگاه‌ها همچون شرکت‌های دانش‌بنیان نیز افزوده شده‌اند. اگر این مورد در خودرو نیز انجام شده بود که بنده همیشه درباره آن گله داشته‌ام و این صنعت نیز به سمت دانشگاه آمده بود اکنون وضع آن اینگونه نبود.

وی درباره آخرین آمار اعلام شده از سوی مشاور وزیر علوم در مورد تعداد پایان‌نامه‌های تقاضامحور در ۹ ماه اول سال ۹۹ که تنها ۱.۸۹ درصد بوده است، گفت: بررسی تقاضامحور بودن پایان‌نامه‌های دانشجویی بهتر است با تفکیک دانشگاه‌ها انجام شود؛ به طوری که مشخص شود هر دانشگاه در سال چند پایان‌نامه کاربردی ارائه کرده است. در این خصوص دانشگاه‌های دولتی از دانشگاه‌های غیر‌دولتی باید تفکیک شوند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: از زمانی که تعداد دانشگاه‌ها به صورت بی‌رویه افزایش یافت و شهر‌های کوچک به تاسیس دانشگاه و پذیرش دانشجوی مقطع تحصیلات تکمیلی اهتمام ورزیدند، کیفیت کاهش یافت، زیرا پایان‌نامه‌های دانشجویی تنها برای دریافت مدرک دانشگاهی ارائه می‌شدند و بسیاری از افراد اصلا به فکر اینکه بخواهند مسئله‌ای را در جامعه حل کنند، نبودند. به همین منظور است که می‌گویم باید مشخص شود در این درصد اعلام شده دانشگاه‌های معتبر به چه میزان تاثیر داشته‌اند و به چه میزان مربوط به تمام دانشگاه‌ها می‌شود. وزارت علوم اکنون قصد ساماندهی در تعداد این دانشگاه‌ها را دارد که اگر عملیاتی شود بسیار خوب است.

سهراب‌پور تصریح کرد: اکنون دانشگاه‌های بزرگ به این سمت حرکت کرده‌اند تا پایان‌نامه‌های خود را تقاضامحور کنند، از طرفی رابطه صنعت نیز با دانشگاه نسبت به گذشته بهتر شده است و تقاضا از سمت آن‌ها نیز وجود دارد. آمار اعلام شده را به نظر بنده باید با سال‌های گذشته مقایسه کرد تا متوجه رشد آن شد.

این استاد دانشگاه گفت: تقاضا محورشدن پایان‌نامه‌ها زمانی در سطح گسترده انجام خواهد شد که بحث پذیرش دانشجو در مقطع دکتری تغییر یابد. اکنون این پذیرش از طریق آزمون دکتری انجام می‌شود و از طریق آن دانشجو به دانشگاه راه پیدا می‌کند؛ در صورتی که در کشور‌های دیگر استاد دانشگاه دانشجوی خود را انتخاب می‌کند، زیرا او می‌خواهد با آن دانشجو به فعالیت پژوهشی بپردازد. در ایران نیز این موضوع مورد توجه واقع شده است و امیداوریم نحوه پذیرش دانشجو در این مقطع تغییر یابد تا درصد رساله و پایان‌نامه‌های دانشجویی تقاضا محور افزایش یابد.

وی تصریح کرد: یک دانشگاه خوب در حوزه پژوهشی دو وظیفه دارد؛ یکی از آن‌ها این است که در مرز‌های دانش حرکت کند و یکی‌دیگر از وظایف آن رفع مشکلات و مسائل کشور است؛ بنابراین هم چاپ مقالات در مجلات بین‌المللی و هم بررسی مسائل جامعه، اهمیت دارد. یک دانشگاه نمی‌تواند بگویید که من می‌خواهم فقط یکی از این دو موارد را داشته باشم، زیرا اگر به چاپ مقالات بین‌المللی نپردازد از قافله علمی جهان عقب خواهند ماند. در داخل کشور نیز صنعت به مقدار زیادی از علم دنیا عقب است؛ به طوری که اگر با دانشگاه مقایسه شود، خواهید دید که دانشگاه بسیار جلوتر است. در صورتی که در خارج از کشور اینگونه نیست و صنعت با دانشگاه برابری می‌کند، به طوری که اگر یک پژوهشی از دانشگاه بیرون آید به سرعت در صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این درحالی است که در ایران ما با این موضوع مواجه نیستیم.