تدوین آیین‌نامه حمایت از فعالیت فناورانه اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد

به گزارش خبرگزاری آنا، دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان بزرگترین دانشگاه حضوری جهان بیش از یک سال است که معاونت جدیدی را به نام معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری تأسیس کرده تا در مسیر تبدیل شدن به دانشگاه فناور و کارآفرین گام بردارد.

علم به معنای دانستن حقایق، فناوری به معنای به‌کارگیری علم برای حل مسئله و نوآوری یعنی اختراع یا ترکیب چند فناوری برای دسترسی به محصولی که پیش از این وجود نداشته است. علم، فناوری و نوآوری سه موضوع متفاوت هستند و در واقع پژوهش در علم به مقاله ختم شده، پژوهش در فناوری به تحقیقات صنعتی سوق پیدا می‌کند و پژوهش در نوآوری، محصول جدیدی را رقم می‌زند. بنابراین معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی به دنبال تقویت علم، فناوری و نوآوری است.

بسترسازی برای ایجاد محیط نوآورانه و خلق فناوری در دانشگاه، حمایت از تشکیل مراکز رشد، کارآفرینی و پارک‌های علم و فناوری و سراهای نوآوری در واحدهای دانشگاهی برای تحقق اقتصاد دانش بنیان از جمله مأموریت‌هایی است که برعهده معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی قرار دارد؛ در همین راستا با وحید ضرغامی، مدیرکل سیاست‌گذاری و نظارت راهبردی معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی و قائم‌مقام این معاونت در بخش برنامه‌ریزی، نظارت امور اجرایی و اداری به گفتگو نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

تدوین آیین‌نامه حمایت از فعالیت فناورانه اعضای هیئت علمی

آنا: درباره سیاست‌گذاری‌هایی که در معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی دنبال می‌شود، توضیح بفرمایید.

ضرغامی: در حال حاضر به دنبال پیگیری برنامه جامع تحول فناوری-نوآوری در دانشگاه آزاد اسلامی هستیم و با حساسیت تلاش می‌کنیم یک به یک موارد آن را اجرایی ‌کنیم. یکی از بازیگران اصلی این حوزه، اعضای هیئت علمی هستند که در این راستا آیین‌نامه حمایت از فعالیت فناورانه اعضای هیئت علمی تدوین شده است که مورد تصویب هیئت رئیسه نیز قرار گرفته و به زودی ابلاغ خواهد شد.

در این آیین‌نامه نوشته شده که اعضای هیئت علمی برای ترفیع خود، به جای تهیه  مقاله و کسب امتیاز از آن می‌توانند از فعالیت فناورانه و ایجاد شرکت دانش‌بنیان، موفق به دریافت ترفیع سالانه شوند و البته موضوع‌های دیگر نیز درهمین راستا تعریف شده که به زودی ابلاغ می‌شود؛ اعضای هیئت علمی یکی از بازیگران اصلی در پیشبرد اهداف فناورانه دانشگاه آزاد اسلامی محسوب می‌شوند و به همین دلیل بحث جذب هیئت علمی پژوهشی و فناوری با توجه ویژه در دستور کار قرار گرفته است.

دانشجویان مانند کاتالیزور نقشی اساسی در استراتژی‌های فناورانه دانشگاه آزاد دارند

آنا: دانشجویان به‌عنوان موتور محرک توسعه نوآورانه و فناورانه دانشگاه چه نقشی دارند؟

ضرغامی: دانشجویان به‌عنوان موتور محرک توسعه نوآورانه و فناورانه دانشگاه نقش بی‌بدیلی ایفا می‌کنند. دانشجویان همچون کاتالیزور نقشی اساسی در جهت به ثمر رسیدن استراتژی‌های فناورانه و متعالی دانشگاه آزاد اسلامی دارند.

تلاش برای تشکیل انجمن‌های علمی-فناوری و نوآوری

در معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی تلاش می‌کنیم از طریق تاکتیک‌های خلاقانه و بدیع برای دانشجویان برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری جدی طراحی و عملیاتی کنیم که یکی از این گزاره‌ها تشکیل انجمن‌های علمی-فناوری و نوآوری است که به فعالیت‌های ترویجی در زمینه فناوری-نوآوری کمک شایانی خواهد کرد. همچنین ساخت کلیپ‌هایی که در اداره کل ایجاد و توسعه آموزش‌های فناوری و خلاقیت دانشگاه آزاد اسلامی در حال انجام است برشی دیگر از اقدامات خلاقانه دانشگاه محسوب می‌شود.

آنا: برنامه معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی تا پایان سال ۹۹ دقیقاً تمرکز بر چه حوزه‌هایی است؟

ضرغامی: یکی از اهداف اصلی این معاونت در ۶ ماهه دوم سال ۹۹ استفاده ثمربخش از زیرساخت‌های بدون استفاده دانشگاه آزاد اسلامی و تبدیل آن به فضاهای فناورانه است تا در اختیار اقتصاد دانش‌بنیان قرار بگیرد. دانشگاه آزاد اسلامی زیرساخت آزمایشگاهی-کارگاهی در اختیار دارد که قصد داریم همه این‍‌ها را در یک واحد جمع کرده و یک آزمایشگاه و کارگاه مرکزی ایجاد کنیم که به‌صورت یک شرکت به اعضای هیئت علمی واگذار شود و آنان به‌عنوان بهره‌بردار آن فضای آزمایشگاهی-کارگاهی شناخته شوند.

این موضوع محاسن بسیاری برای دانشگاه به ارمغان می‌آورد و علاوه بر اینکه این مجموعه به دانشگاه خدمات ارائه می‌دهد، خدمات برون‌سازمانی نیز عملیاتی خواهد شد و با یک فرآیند ساده هم برای دانشگاه کسب درآمد خواهد شد و هم اعضای هیئت علمی از این درآمد، منتفع می‌شوند.

توجه به حوزه کشاورزی از اولویت‌های معاونت فناوری دانشگاه آزاد است

یکی از حوزه‌های اصلی مدنظر معاونت تحقیقات موضوع کشاورزی بوده که نیاز استراتژیک کشور است و بحث امنیت غذایی، اشتغال‌زایی و جهش تولید از رهگذر توجه ویژه به حوزه کشاورزی در دسترس است. به همین دلیل توجه به این حوزه به‌صورت جدی اولویت معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه محسوب می‎‌شود. امیدواریم بتوانیم از طریق سراهای نوآوری، صنعت کشاورزی را در کشور تقویت کنیم. به دنبال این هستیم به شکل عملیاتی موانع بر سر راه صنعت کشاورزی را برداریم چراکه توجه جدی به این مهم یکی از راه‌های برون‌رفت کشور از مشکلات اقتصادی است.

توجه به بودجه‌ریزی عملیاتی و تفریغ بودجه

آنا: درباره نحوه نظارت بر مجموعه‌های فناورانه-نوآورانه ۴۵۰ واحد دانشگاه آزاد اسلامی توضیح دهید؟

ضرغامی: در خصوص نظارت مهم‌ترین راهبردی که دنبال می‌کنیم، بودجه‌ریزی عملیاتی و تفریغ بودجه است. در حال حاضر بودجه‌هایی به واحدها تزریق می‌شود که اطمینان نداریم آیا این بودجه‌ها صرف فعالیت فناورانه می‌شود یا خیر؟ در این راستا تمام دغدغه معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری این است که موضوع تفریغ بودجه را به‌صورت جدی با معاونت اداری و مالی دانشگاه جلو ببرد.

به همین دلیل به‌طور مستمر گزارش می‌گیریم تا بودجه‌ریزی و هزینه‌هایی که انجام می‌‌شود، در حوزه‌های غیر از فناوری مصرف نشود و بودجه‌ها را به اسم فناوری و نوآوری ارسال کنند. مثلاً ممکن است یک ساختمانی را بازسازی کنند و به اسم فناوری- نوآوری بزنند که در حالت عادی هم این فناوری-نوآوری محسوب نمی‌شود، ارتباطی به موضوع مدنظر ما ندارد و در واقع این مسئله مهم‌ترین فعالیت نظارتی معاونت فناوری محسوب می‌شود.

در حال حاضر با واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی تعامل سازنده‌ داریم و در واقع میزان درآمد شرکت‌هایی که در واحدها شکل گرفته‌اند، در بستر مرکز رشد یا در حاشیه واحد قرار گرفته است. ما برای یک فعالیت دانش‌بنیان شکل گرفته، شاخصی تعریف کرده‌ایم که میزان درآمد این شرکت نسبت به هزینه‌ها و همچنین میزان سرمایه‌گذاری که دانشگاه انجام می‌دهد چقدر است؟ این یک عددی است که نشان می‌دهد فعالیت آن شرکت‌‌ها و توسعه فناوری واحد به چه نحوی خواهد بود. اینکه آیا در جهت درآمدزایی دانشگاه است یا خیر؟

در مجموع می‌خواهیم به صورت جامع و کامل از همه شرکت‌ها، هسته‌ها و واحدهای فناوری دانشگاه آزاد اسلامی سراسر کشور آمار بگیریم و بر اساس آن آمار، برنامه‌ریزی کنیم. در واقع این مهم در نحوه مواجهه ‌ما با واحدهای دانشگاهی و همچنین میزان اختصاص بودجه‌‌ای که در اختیار معاونت قرار گفته و باید به واحدهای دانشگاهی اختصاص داده شود، اثرگذاری مستقیم دارد.