تعیین شاخص های موثر در «میزان موظفی هیات علمی پژوهشی»

محسن شریفی در گفت و گو با خبرگزاری مهر، درباره اقدامات صورت گرفته در اصلاح و بازنگری آئین نامه تعیین ساعت موظفی اعضای هیأت علمی پژوهشی با اشاره به برگزاری چندین جلسه در این خصوص از تدوین پیش نویس آن خبر داد و ابراز امیدواری کرد که تا ماه آینده پس از تصویب نهایی به پژوهشگاه‌ها ابلاغ شود.

مدیرکل دفتر سیاستگذاری و برنامه ریزی امور پژوهشی وزارت علوم بر لزوم اصلاح و بازنگری این آئین نامه تاکید کرد و گفت: ساعات موظفی هیأت علمی در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها تفاوتی با هم ندارد اما باید توجه داشت از آنجا که امور پژوهشی تنوع زیادی دارند و بخش عمده آن هم کیفی است، تبدیل آن به کمیت تاحدی سخت است. این در حالی است که در دانشگاه‌ها با محاسبه تعداد واحد درسی مثلاً ۴ واحد یا ۱۰ واحد تدریس، تعیین میزان موظفی به راحتی صورت می‌گیرد.

وی افزود: از طرفی از آنجا که در پژوهشگاه‌ها تمامی وظایف یک هیأت علمی کاملاً پژوهشی است‌‎ و علی القاعده باید تمام ساعات حضور خود را مصروف امور پژوهشی کند، تبدیل این فعالیت‌های کیفی به عدد و رقم سخت است. لذا ضرورت ایجاب می‌کرد که یک آئین نامه منسجم و خوبی نوشته شود تا خلاء هایی را که در آئین نامه قبلی وجود داشت پر شود.

دنبال کردن بحث مأموریت گرایی پژوهشگاه‌ها در آئین نامه جدید

شریفی دنبال کردن بحث مأموریت گرایی پژوهشگاه‌ها را یکی از اهداف آئین نامه جدید برشمرد و در خصوص دیگر اهداف آن گفت: نکته دیگری که این آئین نامه دنبال می‌کند این است که هیأت علمی بتواند به همان اندازه که لازم است، بصورت واقعی و بصورت کیفی در پژوهشگاه حضور داشته باشد.

این مقام مسئول وزارت علوم ادامه داد: هدف دیگر ما این است که بر پایه آئین نامه جدید دستاوردهای پژوهشی و فناورانه ای که از پژوهشگاه‌ها انتظار می‌رود، تحقق پیدا کند. به این معنی که تنظیم آئین نامه برای تعیین موظفی هیأت علمی نباید به گونه‌ای باشد که با مأموریت پژوهشگاه‏، حضور پژوهشگر و هیأت علمی در پژوهشگاه و نیز با دستاوردهای قابل انتظار از پژوهشگاه تناقضی داشته باشد.

شریفی به تفاوت مأموریت و ماهیت مراکز پژوهشی اشاره کرد و درباره چهارمین هدف اصلی آئین نامه جدید تأیید موظفی هیأت علمی پژوهشی گفت: پژوهشگاه‌های مختلف از جمله مراکز حوزه علوم انسانی، علوم فنی مهندسی، علوم پایه و سایر حوزه ها‏ بالطبع مأموریت‌های خاصی را نیز بدنبال دارد.

در نظر گرفتن تفاوت مأموریت‌های پژوهشگاه‌ها در آئین نامه جدید

وی توضیح داد: بطور مثال پژوهشگاه‌ها در حوزه فنی مهندسی ممکن است پروژه‌های بیرونی، کارفرمایی و سفارش دهنده بیشتر باشد و در حوزه علوم پایه که بحث حاکمیتی مطرح است، سفارش دهده بیرونی شاید کم باشد. ولی از آنجا که اهمیت موضوع بالا ست، پروژه‌هایی که در حوزه علوم پایه در پژوهشگاه‌ها تعیین می‌شود باید اعتباراتش به شکلی دیگر تعریف و بیشتر در بودجه سالانه دیده شود.

وی افزود: در حوزه علوم انسانی هم این تنوع وجود دارد. در بعضی زمینه‌ها طرح‌های تحقیقاتی بیرونی است و در برخی موارد هم طرح تحقیقاتی بیرونی نبوده و حاکمیتی است و به صورت پروژه درون سازمانی تعریف شوند.

مدیر کل دفتر امور سیاستگذاری و امور پژوهشی وزارت علوم به تفاوت دستاوردهای حوزه‌های مختلف مراکز پژوهشی نیز اشاره کرد و اظهار داشت: بطور مثال در حوزه علوم پایه باید انتشار علم و کار در مرز دانش را در دستور کار داشته باشیم و تقویت کنیم؛ در فنی مهندسی و علوم انسانی پاسخ به نیازهای بخش‌های مرتبط و نیاز جامعه و صنعت در دستور کار قرار دارد. بر این اساس تدوین یک آئین نامه واحد برای اینکه موظفی عضو هیأت علمی را در پژوهشگاه‌ها تعیین کند بسیار مشکل است.

وی با بیان اینکه پیش نویس آئین نامه جدید به گونه‌ای تنظیم شده است که نوع مأموریت، نوع پژوهشگاه‌ها و نوع دستاوردها در حد امکان لحاظ شده باشد‏، گفت: شاخص‌هایی مختلف از جمله نوع طرح و مأموریت بصورت ویژه مورد توجه قرار دارد.

اولویت بندی طرح‌های داخلی و درون مؤسسه‌ای و طرح‌های برون سازمانی پژوهشگاه‌ها

شریفی افزود: بر اساس این آئین نامه طرح‌های داخلی و درون مؤسسه‌ای که در شورای پژوهش مؤسسه و مبتنی بر مأموریت پژوهشگاه تدوین می‌شود و یا طرح‌های برون سازمانی که از طرف دستگاه‌های سفارش دهنده و مرتبط به آنها سفارش داده شده هرکدام اولویت خاصی دارند و امتیازهای متفاوتی خواهند داشت.

وی ادامه داد: همچنین برخی مراکز پژوهشی ما وابسته به وزارت علوم هستند و مأموریت‌های حاکمیتی از طرف وزارت علوم در مباحث مختلف از جمله آموزش و پژوهش، پذیرش دانشجو و غیره به آنها داده می‌شود. لذا این تنوع در طرح‌های پژوهشی شامل فعالیت‌های برون سازمانی، درون سازمانی و حاکمیتی برای تعیین موظفی هیأت علمی، در تدوین پیش نویس آئین نامه لحاظ شده است. همچنین در بحث مقالات و دستاوردهایی که دارند مثل مقالات داخلی، مقالات در سطح بین المللی، ترویجی یا پژوهشی نیز مورد توجه قرار دارد.

مدیر کل دفتر امور سیاستگذاری و امور پژوهشی وزارت علوم با تاکید بر اینکه کلیت کارها بر پایه آئین نامه جدید یکسان است، گفت: ما همه این موارد را مورد توجه داده ایم و برای هر کدام به عنوان شاخص‌هایی که منجر به خروجی‌های کمی و تعیین ساعت موظفی می‌شود، امتیازی را تعیین کرده ایم تا هم یک وحدت رویه‌ای بین پژوهشگاه‌ها ایجاد شود و هم اینکه هر پژوهشگاه بر اساس مأموریت خود بتواتند اختیار عمل داشته باشد و این شاخص‌ها را اولویت بندی کنند.