وجود محدودیت اشتغال برای دانش‌آموختگان دوره های دکتری

غلامحسین رحیمی شعرباف معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم در گفت وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره تخصیص گرنت‌های پژوهشی به دانشجویان دکتری گفت: دوره‌های دکتری مهمترین دوره‌های تحقیقاتی کشور هستند و عمده تحقیقات کشور در چارچوب دوره‌های دکتری در حال صورت گرفتن است.

او بیان کرد: عمده مقالاتی که در ژورنال‌های داخلی و خارجی چاپ می‌شود بر اساس تحقیقاتی است که دانشجویان دکتری انجام می‌دهند.

معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم  درباره میزان اشتغال پذیری دانشجویان دکتری گفت: در جذب دانشجویان دکتری یک مسئله این است که دانشجویان دوره دکتری وقتی فارغ التحصیل و وارد جامعه می‌شوند آیا برای آن‌ها کاری متناسب با جامعه داریم یا خیر؟ در شرایط فعلی قطعا محدودیت شغل داریم.

معاون وزیر علوم گفت: چون محدودیت اشتغال دانشجویان دکتری یک محدودیت وزارت علوم است، یکی از سیاست‌های ما  توسعه پژوهش در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها بدون اینکه لزوما دانشجوی دکتری جذب کنیم است. برای رسیدن به این هدف سبدی را طراحی کرده ایم که توسعه دوره‌های پسا دکتری را داشته باشیم و یعنی بتوانیم برای انجام تحقیقات پیشرفته از دانش آموختگان دوره دکتری در مراکز علمی خودمان استفاده کنیم.

رحیمی اظهار کرد: انجام این تحقیقات پیشرفته شامل دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها می‌شود به این صورت که یک الی دو سال دانشجو و فارغ التحصیل دوره دکتری بتوانند در این دوره‌ها شرکت کنند و در چارچوب یک برنامه تحقیقاتی از نظر تحقیقی فعال شوند که این تحقیقات هم معمولا به گونه‌ای است که بر اساس تحقیقات بیرونی و تقاضا محور است.

معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم ادامه داد: دومین طرح ما این است که دستیار پژوهشی را دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های جذب کنیم که این طرح لزوما برای دوره‌های پسا دکتری نیست و به این صورت اجرا می‌شود که یک برنامه تحقیقاتی را یک استاد دارد و برای اجرای آن طرح می‌تواند یک تا دو اعتبار یا هر چه کشش طرح باشد ایجاد کند و دستیار پژوهشی جذب کنند.

رحیمی افزود: این دستیار پژوهشی می‌تواند از دانش آموختگان دوره دکتری باشد. علاوه بر این به کمک سازمان امور دانشجویان و معاونان دانشجویی دوره‌های کوتاه مدت تحقیقاتی را که تحت عنوان فرصت مطالعاتی دانشجویان دکتری است را گسترش می‌دهیم و با برنامه ریزی در سطح کشور ظرفیت بزرگی را  برای این دوره‌ها ایجاد می‌کنیم. در نهایت هم در دوره‌های پسا دکتری  علاوه بر یک دستیار پژوهشی به عنوان برنامه سوم دوره‌های کوتاه مدت تحقیقاتی را جز برنامه‌های توسعه‌ای وزارت خانه قرار داده ایم.

معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم توضیح داد: حتی اگر لازم باشد در سطح کشور باید پذیرش دکتری را فعلا مقداری محدود کنیم و جایگزین این سبد با سه نوع جذب باشد.

رحیمی افزود: گرنت تحقیقاتی و فناوری نیز در اینجا معنا پیدا می‌کند به عبارتی ممکن است صندوق حمایت از پژوهشگران به اساتید زبده کشور امکاناتی بدهد که آن‌ها دانشجوی پسا دکتری و دستیار پژوهشی جذب کنند. برای تخصیص این گرنت‌ها هم وزارت خانه و هم معاونت علمی کمک خواهند کرد تا از این دوره‌ها و منابعی که در اختیار داریم به صورتی استفاده کنیم که افزایش چشمگیری در اشتغال دانشجوی دکتری و بهبود وضعیت آن‌ها داشته باشد.

معاون وزیر علوم توضیح داد: با استفاده از گرنت‌ها به عنوان مثال اگر در سال ۹۹ حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ پسا دکتری داشته ایم در سال ۱۴۰۰ به این شیوه خواهیم توانست آن را ۱۰ برابر کنیم و به رشد چشمگیر برسیم.

رحیمی توضیح داد: با استفاده یک گرنت‌ها و اعتباراتی که دانشگاه‌ها از بیرون برای انجام طرح‌های تحقیقاتی به دست می‌آورند می‌توان از وضعیت فعلی بیرون رفت و رشد کرد. البته وزارت علوم طرحی پیشنهاد داد  و  به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تاسیس صندوق حمایت از توسعه علمی کشور رسیده است. این صندوق تمرکز حمایتش روی این بخش است.

معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم ادامه داد: تامین گرنت‌های تحقیقاتی، گرنت‌های فناوری، تقاضا محور کردن هر دو دوره کارشناسی ارشد و دکتری و دوره‌های تحقیقاتی پسا دکتری و دکتری باعث پیوند نهاد‌های علمی  و توجه به نیاز‌های جامعه می‌شود. اگر این مراحل موفقیت آمیز طی شود، موفق خواهیم شد.

رحیمی توضیح داد: سازمان برنامه و بودجه از صندوق حمایت از توسعه علمی کشور حمایت می‌کند. خوشبین هستیم که صندوق حمایت از توسعه علمی در کنار صندوق نوآوری و شکوفایی زوجی را تشکیل می‌دهند که وزارت علوم حمایت خود را از نقطه آغاز تحقیقات در نهاد‌های علمی تا توسعه فناوری و تبدیل فناوری به محصول را در پارک‌ها و واحد‌های فناور داشته باشد.